Minggu 5 ; Jurnal Refleksi

Assalamualaikum dan salam 1 malaysia..

Pada minggu yang ke-5 ini, kami mempelajari gamelan dan caklempong. Kami diterangkan mengenai sejarah, alat muzik dan sistem tonal, melodi, bentuk dan tekstur muzik itu.

Sejarah muzik gamelan ialah perkataan gamelan berasal daripada bahasa jawa dan dalam aspek alat muzik pula,kebanyakkan alat muzik gamelan diperbuat daripada perunggu dan kayu, dari besi dan buluh dan mempunyai larasan yang tetap atau ‘fixed tuning’. Cara untuk bermain gamelan pula,dimainkan secara ensemble dan kelihatan sempurna apabila dimainkan secara ensemble atau berkumpulan.

Gamelan adalah dipercayai berasal dari Indonesia, juga terdapat alat gamelan yang serupa di negara jiran seperti Filipina, Thailand, Cambodia dan sebahagian Vietnam. Sebagai contohnya, Kulintangan di Sabah, Sarawak, Brunei, Mindanao dan Celebes. Namun namanya adalah berbeza di setiap tempat itu, akan tetapi bentuk alat serta susunannya adalah lebih kurang sama.

Jenis gamelan pula terbahagi kepada dua, gamelan melayu dan jawa. Gamelan melayu wujud di Istana Riau Lingga pada abad ke 18 iaitu disebabkan ikatan perkahwinan keluarga di Raja Riau dengan keluarga Bendahara dari Negeri Pahang dan Gamelan, Penari, pemuzik turut serta berpindah. Pada awal abad ke 20 telah berpindah ke Istana Terengganu dan meraikan majlis perkahwinan Sultan Sulaiman dengan Tengku Mariam,perkahwinan antara dua pihak yang berbeza negeri iaitu terangganu dan pahang. Hal ini, menjadikan bermulanya identiti Muzik Gamelan Melayu dan Jawa dipisahkan mula dipisahkan melalui penciptaan lagu baru dan sistem tuning, instrumentasi, dan melodi.

Gamelan Jawa pula, adalah berasal daripada Pulau Jawa Tengah dan dibawa oleh orang-orang Jawa ketika penjajahan orang-orang Eropah, kesenian merangkumi Tarian, wayang kulit pruwa, kuda kepang,di bahagian selatan Semenanjung Malaysia dan berbagai-bagai bentuk tarian dan wayang Jawa masih dipersembahkan dengan iringan Gamelan Jawa.

Perbandingan antara gamelan jawa dan terangganu dapat dilihat pada bonang barong gamelan terangganu ia digunakan untuk membuka lagu dan memainkan melodi tetapi bagi Gamelan Melayu ia dimainkan untuk membuka lagu dan dimainkan bagi detik pertama dan ketiga dalam setiap gatra mipil dan gembiang.

Perbandingan dalam bonang penerus pula ialah gamelan jawa memainkan not sinkopasi (up-beat),secara ‘call and respon’ (soal jawab,question and answer kepada Bonang Barong manakala dalam permainan gamelan terengganu, bonang penerus akan memainkan melodi seperti Bonang Barong. Bonang Penerus boleh juga dimainkan secara harmoni bersama Bonang Barong dengan cara membuat improvisasi irama dan melodi.

Dalam saron peking pula gamelan terangganu memainkan melodi utama yang diketuk menggunakan pengetuk yang dibuat daripada tanduk haiwan berbentuk penukul dan saron Penerus diketuk secara gandaan dan biasanya memainkan not kuaver. Saron demung pula gamelan Terangganu memainkan melodi utama yang diketuk menggunakan pengetuk yang dibuat daripada kayu berbentuk penukul iaitu dikenali sebagai wilahan bagi gamelan Jawa pula dimainkan pada detik kedua dan keempat. Terdapa juga perbezaan pada saron baron, gedang, dan gambang. Di bawah adalah muzik gamelan lagu timang brung dengan tariannya.



Caklempung pula ialah dikenali sebagai telempung berasal daripada minangkabau dan ia terdapat di daerah Lenggang, Kuala Pilah, dan Jelebu di Negeri sembilan. Caklempung ini biasanya mengiringi nyanyian, tarian lilin, pencak silat, majlis perkhawinan dan keramaian. Alat-alat muzik caklempung adalah seperti bonang, gereteh, tingkah, sauwa, gendang ibu dan anak, bangsi, serunai.
Di bawah adalah contoh muzik caklempung.